تصویر مقالات

تصویر مقالات

انواع فرآورده های نسوز

انواع فرآورده های نسوز

انواع فرآورده های نسوز

جهان امروز ، پیوسته در حال تغییر و تحول است و دانش و تکنولوژی با سرعت فزاینده ای در مسیر پیشرفت و تکامل حرکت می کند . صنعت مواد و فرآورده های نسوز به عنوان یک صنعت مادر برای بسیاری از صنایع مهم و استراتژیک نظیر آهن ، فولاد ، سیمان ، نفت و پتروشیمی ، کوره سازی و غیره در برنامه های توسعه از جایگاه و اهمیت ویژه و تاثیرگذاری برخورداراست . البته عده کثیری از دانشمندان و مهندسان ، فرآورده های نسوز را تحت نام مواد دیرگداز می شناسند .  بنا بر یک تعریف کامل و کاربردی فرآورده های نسوز عمدتا به مواد غیر فلزی گفته میشود که می توانند در درجه حرارت های بالا پایدار باشند و به خوبی مقاومت خود را حفظ کنند . قدرت پایداری فرآورده های نسوز در درجه حرارت های بالا اگر چه یک عامل بسیار مهم و تعیین کننده به حساب می آید ؛ ولی با این حال انتظار می رود که فرآورده های نسوز در برابر عوامل خارجی دیگر  ( که احياناً در شرايط عملی پدیدار مي شوند ) نيز مقاوم باشد . این عوامل خارجی مخرب شامل :  کشش و سایش فراوان ، ضربه ، شوک های حرارتی و الکتریکی ، حمله مواد شیمیایی ، اسیدی و بازی ، بار مکانیکی و استاتیکی بالا و غیره می باشند . به همین دلیل امروزه خانواده فرآورده های نسوز بسیار وسیع شده است و شاهد طیف بسیاری از متریال های نسوز هستیم که ویژگی هر کدام با هم فرق می کند .

خوشبختانه در دهه های اخیر پیشرفت های نسبتا خوب و قابل قبولی در تولید نسوز ، از لحاظ کمی و کیفی انجام شده که هنوز هم ادامه دارد . درخواست روزافرون مشتریان منجر به افزایش تقاضای تولید گردیده و این موضوع مواد اولیه نسوز را تحت تاثیر قرار داده و باعث رونق بازار فرآورده های نسوز با درصد خلوص بالا گردیده است . با توجه به اینکه عمده این محصولات ، به ویژه فرآورده های نسوز مصنوعی از بازار خارج تامین می گردد ؛ هدف این مقاله ارائه اطلاعات در جهت شناخت ماهیت و خواص آنها می باشد .

دمای بالا در سیستم های استاندارد مختلف دنیا بر اساس نقطه ذوب آهن تعریف شده است . بنابراين فرآورده های  نسوز بايد قابليت حفظ خصوصيات فيزيكي و شيميايي مورد نظر را در درجه حرارتهاي بالا و شرايط محيط عملی داشته باشند . قدرت و حفظ پایداری اگر چه یک عامل مهم و تعیین کننده برای شناسایی و دسته بندی فرآورده های نسوز می باشد ولی با این حال انتظار می رود که این فرآورده ها در مقابل عوامل مخرب مانند : ضربه ؛ شوک حرارتی و الکتریکی ، بار مکانیکی سیال ، کشش ، سایش و غیره مقاوم باشد . به همین دلیل است که امروزه تولید این فرآورده ها به یک صنعت جداگانه تبدیل شده و ما شاهد دسته بندی های مختلف از این خانواده هستیم . اغلب مواد نسوز بر پایه ترکیب های کربن هستند و یا با کربن مخلوط می شوند . فرآورده های نسوز کاربرد های بسیار زیادی دارند اما برای آشنایی هر چه بیشتر به بیان برخی از این کاربرد ها می پردازیم .

یکی از مهمترین کاربرد فرآورده های نسوز به عنوان جداره دستگاه هایی با فرآیند های حرارتی می باشد . این دستگاه ها شامل : کوره ذوب ، پخت و عملیات حرارتی و همچنین مخازن حمل مذاب و غیره می باشد . همچنین ساخت انواع قطعات صنعتی مانند واشر های نسوز و اسپیرال و منهول از دیگر کاربرد های فرآورده های نسوز می باشد . اما بسیاری از متخصصان مجرب در زمینه مواد و فرآورده های نسوز ، مهمترین کاربرد این مواد را عایق کاری گرمایی  ژنراتورها و رکوپراتور ها و همچنین راکتور های هسته ای می دانند . از فواید عایق کاری گرمایی می توان به جلو گیری از اتلاف انرژی ، ایمن سازی محیط کار ، کم کردن دمای محیط بیوتکنولوژی سالن های مراکز هسته ای ( افزایش دما سبب انواع بروز حادثه و یا حتی گداخت هسته ای و در نهایت انفجار هسته های نیترونیوم و پلوتونیوم میشود ) اشاره کرد . حال به دسته بندی های فرآورده های نسوز که در بازار موجود است می پردازیم .

پکینگ نسوز:

پکینگ نسوز برای آب بندی انواع پمپ ها و شفت ها و همچنین آب بندی و درزبندی انواع دیگ های بخار و مصنوعات آزمایشگاهی و غیره استفاده می شود . ماده و متریال اصلی تشکیل دهنده پکینگ نسوز نخ و الیاف نسوز می باشد که با توجه به میزان تحمل دمایی و شرایط محیطی که پکینگ نسوز باید در آنها کار کند به روغن و رزین های مختلفی آغشته می شوند . البته لازم به ذکر است که در بعضی از موارد این الیاف و نخ نسوز به صورت خالص بافته می شوند . میزان تحمل دمایی پکینگ ها از 300 درجه سانتیگراد تا 1200 درجه سانتیگراد متغیر است . اما دسته ای دیگر از پکینگ های نسوز نیز وجود دارند که علاوه بر تحمل حرارت ؛ در برابر عوامل خارجی مخرب دیگر مانند کشش و سایش نیز مقاوم هستند . از مهمترین پکینگ های نسوز می توان به پکینگ گرافیتی و همچنین پکینگ های تفلونی اشاره کرد .

ورق نسوز:

ورق نسوز که در بازار با نام های ورق واشر و ورق عایق و کاغذ نسوز نیز شناخته می شوند از ضخامت های 0.25 تا 6 میلیمتر و در موارد خاص تا 10 میلیمتر موجود است . از ورق های نسوز برای تولید انواع واشر و فلنچ استفاده می شود . همچنین شما می توانید برای بخش بزرگی از عایق کاری خود از ورق های نسوز استفاده کنید . میزان حرارتی که ورق های نسوز قادر به تحمل آن هستند ؛ از 300 درجه تا 1000 درجه سانتیگراد متغیر است . از مهمترین ورق های نسوز می توان به ورق کلینگریت و ویکتوری اشاره کرد .

پارچه نسوز:

این محصولات که به برزنت نسوز نیز مشهورند ، از مهمترین موارد و زیر شاخه های فرآورده های نسوز می باشد . از پارچه نسوز برای ساخت انواع لباس و دستکش نسوز و همچنین تهیه و تولید انواع پرده های حرارتی و روکش و محافظ المنت ها ؛ ایمن سازی کف در برابر حرارت ، ساخت کامپوزیت و غیره استفاده می شود . میزان تحمل دمایی پارچه های نسوز بسیار متنوع بوده و از 250 درجه سانتیگراد تا 1260 درجه سانتیگراد متغیر است . در اینجا لازم است ذکر کنیم که پارچه های نسوز صرفا برای تحمل حرارت مورد استفاده قرار نمی گیرند ، بلکه بسیاری از این پارچه ها قادر به تحمل کشش و سایش نیز هستند . از مهمترین پارچه های نسوز می توان به پارچه نسوز سیلیکونی ، پارچه نسوز فایبرگلاس و پارچه سرامیکی اشاره کرد .

نخ نسوز:

نخ نسوز در بازار با نام های طناب نسوز و الیاف نسوز نیز شناخته می شود و یکی از مهمترین و پرکاربردترین زیرمجموعه های فرآورده های نسوز می باشد .

از کاربرد های آن می توان به موارد زیر اشاره کرد :

متریال و ماده اصلی تشکیل دهنده پکینگ های پمپ

متریال و ماده اصلی تشکیل دهنده پارچه و برزنت نسوز

مورد استفاده برای دوخت لباس و دستکش های نسوز

عایق مناسب برای المنت های نانو متری

مورد استفاده برای بسیاری از دستگاه های آب بندی

استفاده به عنوان متریال و ماده اصلی ساخت کامپوزیت ها

و ...

میزان تحمل دمایی نخ های نسوز از 300 درجه تا 1200 درجه سانتیگراد متغیر است . مهمترین وجه استفاده نخ های نسوز فقط تحمل حرارت نیست ؛ امروزه نخ های نسوز به منظور تحمل کشش و سایش و ساخت کامپوزیت ها و غیره تولید می شود . از مهمترین نخ و الیاف نسوز می توان به نخ و طناب نسوز فایبرگلاس و نخ کربن و همچنین طناب نسوز فایبرسرامیک اشاره کرد .

نوار نسوز:

این محصول نمونه های کوچکتر شده پارچه های نسوز می باشند و از مزیت های استفاده از آن می توان به صرفه اقتصادی بسیار مناسب آن اشاره کرد . بیشترین مورد مصرف نوار های نسوز استفاده به عنوان عایق برای لوله های حرارتی مانند اگزوز می باشد . میزان تحمل حرارت این فرآورده نسوز از 300 درجه سانتیگراد تا 1260 درجه سانتیگراد متغیر است . از مهمترین نوار های نسوز می توان به نوار ابریشمی ، نوار نسوز  فایبرگلاس ، نوار سرامیک و نوار نسوز آزبست اشاره کرد .

سیلیکون:

قطعا سیلیکون یکی از مهمترین مصنوعات ساخت دست بشر است . امروزه از سیلیکون برای کارهای بسیار حیاتی مانند ساخت اندام های داخلی بدن ، تولید لوازم آزمایشگاهی و غیره استفاده می کنند . در دنیای صنعت از سیلیکون برای تولید انواع درزبند ها ، واشر و قطعات ، تولید پارچه های نسوز و غیره استفاده می کنند . لازم به ذکر است که تنها لاستیک موجود در بازار که مجوز بهداشتی را همراه خود یدک می کشد ؛ لاستیک سیلیکون است . میزان حرارتی که سیلیکون قادر به تحمل آن است حدود 300 درجه سانتیگراد است .

میکا نسوز:

یکی از بومی ترین فرآورده های نسوز محصولی تحت عنوان میکا نسوز است . معدن سنگ های بسیاری که در کشور عزیزمان یافت می شود قادر به تولید این محصول می باشد . میکا همان پودر سنگ نسوز است که توسط رزین های بسیار محکم به یکدیگر چسبیده اند و ساختار کانی مانندی را شکل داده اند . امروزه میکا در شکل و ابعاد بسیار متنوعی یافت می شود . این شکل و ابعاد شامل نوار ، ورق و طلق و صفحات ضخیم می باشد . میزان تحمل حرارت میکا در حدود 1000 درجه سانتیگراد است .

انواع لاستیک:

امروزه لاستیک ها دارای اصلی ترین و مهمترین کاربرد ها هستند و برای توضیح بیشتر دلیلی نمی بینیم ؛ زیرا اهمیت استفاده از لاستیک بر کسی پوشیده نیست . لازم به ذکر است که لاستیک ها قادر به تحمل طیفی از دما از 50 درجه تا 560 درجه سانتیگراد متغیر است .

عایق های حرارت و برودت:

همان طور که از نام این دسته پیداست ، مهمترین موارد استفاده آنها در عایق کاری و ایمن سازی محیط اطراف است . عایق های حرارتی یکی از محبوب ترین زیر گروه های فرآورده های نسوز می باشد و طیفی از دمای 500 تا 1260 درجه سانتیگراد را به خوبی تحمل می کنند .

فیبر نسوز:

فیبر های نسوز بسته به محیط کاری و نوع استفاده قادر به تحمل حرارتی از 260 درجه تا 600 درجه سانتیگراد می باشند . این محصول به دلیل تحمل فشار و حرارت و نیز عایق الکتریکی بودن در صنایع مختلف به خصوص در صنایع الکترونیک کاربردهای فراوانی دارد .

پلیمر ها:

از مدرن ترین و پرطرفدارترین محصولات قرن حاضر هستند . پلیمر ها نسوز  قادر به تحمل عوامل مخرب بسیاری هستند که شامل تحمل حرارت ، سایش ، کشش ، تحمل و کارکرد در مواد شیمیایی و غیره می باشد .

واشر و قطعات:

مهمترین و کاربردی ترین زیر مجموعه فرآورده های نسوز واشر و قطعات صنعتی می باشد . تولید انواع واشر و قطعه از مواد نسوز سبب رونق بخش های مختلفی از صنعت شده است . از مهمترین واشر ها می توان به واشر های نسوز ، اسپیرال ، اورینگ و فلنچ اشاره کرد .

برای توضیح بیشتر فرآورده های نسوز وقت و مجالی دیگری باید طلب کنیم . دسته بندی های کلی و چارت بندی اصلی مواد نسوز به همین شکلی که در موارد زیر می بینید عنوان بندی شده است . اگر شما هم به دنبال توضیحات تخصصی در مورد هر یک از این زیر شاخه ها می گردید ؛ بر روی هر یک از عکس های زیر کلیک کرده و اطلاعات هر یک از آنها را به تفکیک مطالعه کنید .